ترمودیسک و ترموفیوز یخچال

ترموفیوز و ترمودیسک دو قطعه ایمنی مهم در یخچال هستند که وظیفه حفاظت از مدار سرمایشی و جلوگیری از آسیب به کمپرسور را بر عهده دارند. آشنایی با عملکرد، تفاوت‌ها و علائم خرابی ترموفیوز و ترمودیسک به مصرف‌کنندگان و تعمیرکاران کمک می‌کند تا در زمان مناسب برای عیب‌یابی و تعویض اقدام کرده و از هزینه‌های بالاتر و خطرات احتمالی جلوگیری نمایند. در این مطلب از آی پی امداد به بررسی جامع این ترمودیسک و ترموفیوز یخچال و نقش آن‌ها در ایمنی و عملکرد بهینه یخچال می‌پردازیم. چنانچه برای بررسی و تعویض این دو قطعه نیاز به کمک دارید، می‌توانید با شماره 02158941 یا 02191003098 تماس گرفته و از خدمات تعمیر یخچال در این مجموعه برخوردار شوید.

کاربران گرامی سوالات خود را در زمینه ترمودیسک یخچال و ترموفیوز در انتهای صفحه پرسش نمایید تا کارشناسان مرکز تعمیرات لوازم خانگی در آی پی امداد به صورت آنلاین پاسخگوی شما عزیزان باشند.

فرق ترموفیوز و ترمودیسک یخچال در چیست؟

در زمان بروز مشکلاتی مانند عدم یخ‌ زدایی یا تجمع شدید برفک، دانستن تفاوت ترمودیسک و ترموفیوز یخچال کمک می‌کند بتوان علت اصلی خرابی و سوختن این دو قطعه را به‌ درستی تشخیص داد. از این رو در ادامه به بررسی فرق این دو قطعه در سیستم دیفراست یخچال پرداخته ایم.

ویژگی	ترمودیسک	ترموفیوز
نوع عملکرد	کلید حرارتی مکانیکی (باز/بسته)	فیوز حرارتی (قطع دائم)
کاربرد اصلی	کنترل عملکرد المنت دیفراست	ایمنی اضطراری برای جلوگیری از آتش‌سوزی
حالت کاری	چندبار باز و بسته می‌شود (خودکار)	فقط یکبار عمل می‌کند
قابل ریست؟	بله، با تغییر دما دوباره وصل می‌شود	خیر، پس از عمل باید تعویض شود
هدف اصلی	کنترل معمول دمای دیفراست	محافظت ایمنی در دمای بحرانی
محل نصب	روی اواپراتور (نزدیک لوله‌ها)	روی سیم‌کشی مدار المنت یا نزدیک المنت
خرابی رایج	گیر کردن در حالت باز یا بسته	عمل‌ کردن فیوز و قطع دائم مدار
محدوده کاری	در محدوده معمول (مثلاً 5~15°C)	در دمای بالا (مثلاً 72~80°C)

ترموفیوز یخچال چیست؟

ترموفیوز قطعه‌ای ایمنی در مدار الکتریکی یخچال است که به‌ عنوان یک محافظ حرارتی عمل می‌کند. این فیوز حرارتی در مسیر سیم‌کشی المنت دیفراست (برفک‌زدایی) قرار می‌گیرد و وظیفه اصلی آن جلوگیری از افزایش بیش از حد دما در فرآیند ذوب برفک یا در مواقع اختلال عملکرد ترموستات و ترمودیسک است.

کار ترموفیوز در یخچال

• هنگامی که دما بیش از حد مجاز بالا برود (مثلا به دلیل گیر کردن ترمودیسک یا معیوب شدن ترموستات دیفراست)، ترموفیوز عمل می‌کند و جریان برق المنت را قطع می‌کند.
• به این ترتیب از داغ‌ شدن بیش از حد المنت و آسیب دیدن عایق‌ها یا قطعات پلاستیکی یخچال جلوگیری شده و خطر آتش‌سوزی به صفر می‌رسد.
• به بیان ساده، ترموفیوز مثل یک فیوز حرارتی یکبار مصرف عمل می‌کند که فقط در مواقع اضطراری وارد مدار می‌شود تا از بروز خسارت‌های جدی جلوگیری کند.
• پس از عمل‌کردن، باید حتما توسط یک تکنسین با قطعه نو جایگزین شود.

انواع ترموفیوز یخچال

ترموفیوزهای یخچال بسته به طراحی و نیازهای ایمنی دستگاه، در مدل‌ها و مشخصات متنوعی تولید می‌شوند که مهمترین دسته‌بندی آن‌ها بر اساس موارد زیر است:

1. بر اساس دمای قطع:

• متداول‌ترین دسته‌بندی ترموفیوزها بر اساس دمایی است که در آن مدار را قطع می‌کنند.
• این دما که معمولا توسط کارخانه تعیین می‌شود، برای هر مدل یخچال متفاوت بوده و اغلب بین ۶۵ تا ۷۵ درجه سانتی‌گراد است.
• انتخاب دمای مناسب بر اساس طراحی مدار دیفراست اهمیت زیادی دارد.

2. بر اساس ساختار ظاهری و نصب:

• ترموفیوز سیم‌دار: رایج‌ترین نوع در یخچال‌هاست که به‌صورت سری روی سیم‌کشی المنت نصب می‌شود.
• ترموفیوز فشاری یا دیسکی: در برخی مدل‌ها به شکل دیسک‌های کوچک فلزی روی لوله اواپراتور یا داخل محفظه متصل می‌شوند.

3. بر اساس قابلیت ریست:

• ترموفیوزهای یکبار مصرف: رایج‌ترین در یخچال‌ها هستند و پس از عمل کردن، باید تعویض شوند.
• ترموفیوزهای قابل ریست: در سیستم‌های خاص صنعتی یا برخی مدل‌های بزرگ استفاده می‌شوند که پس از رسیدن دما به حد مجاز دوباره به حالت اولیه بازمی‌گردند (در یخچال‌های خانگی استفاده نمی‌شود).

ترموفیوز یخچال کجاست؟

ترموفیوز یخچال معمولا در مسیر مدار المنت دیفراست و در نزدیکی اواپراتور یا بخش‌های مرتبط با سیستم برفک‌زدایی نصب می‌شود. محل نصب ترموفیوز یخچال به‌ گونه‌ای انتخاب شده است که ترموفیوز بتواند به‌ طور مستقیم دمای محیط اطراف المنت یا اواپراتور را حس کند و در صورت افزایش غیرمجاز دما، عملکرد ایمنی خود را به‌ درستی انجام دهد.

به‌طور معمول، ترموفیوز در یکی از دو نقطه زیر قرار می‌گیرد:

• روی سیم‌های المنت دیفراست به‌صورت سری، تا در شرایط غیرطبیعی جریان برق المنت قطع شود.
• در نزدیکی یا روی لوله‌های اواپراتور، جایی که بیشترین احتمال افزایش دما در حالت خرابی سیستم برفک‌زدایی وجود دارد.

علائم خرابی ترموفیوز یخچال

ترموفیوز به‌ عنوان قطعه‌ای ایمنی و حیاتی در سیستم دیفراست یخچال، در صورت خرابی می‌تواند باعث اختلالات جدی در عملکرد دستگاه شود. شناخت علائم خرابی این قطعه به تعمیرکاران و کاربران کمک می‌کند تا در زمان مناسب اقدام به بررسی و تعویض ترموفیوز نمایند. مهمترین علائم خرابی ترموفیوز عبارتند از:

1. قطع کامل سیستم دیفراست

• اگر ترموفیوز سوخته یا قطع شده باشد، المنت دیفراست دیگر برق دریافت نمی‌کند و فرآیند برفک‌ زدایی متوقف می‌شود.

2. یخ‌ زدگی بیش از حد داخل یخچال یا فریزر

• خرابی ترموفیوز باعث می‌شود المنت دیفراست فعال نشود و برفک داخل یخچال تجمع یابد.

3. عدم گرم شدن المنت دیفراست

• با تست مقاومت المنت، اگر برق به المنت نرسد، احتمال خرابی ترموفیوز بالا است.

4. عمل نکردن سیستم برفک‌ زدایی

• یخچال در حالت عادی نمی‌تواند به‌ درستی برفک‌زدایی کند و یخ روی اواپراتور باقی می‌ماند.

5. گزارش خطا در مدل‌های دیجیتال

• برخی یخچال‌های مدرن با نمایش کد خطا، خرابی قطعات ایمنی مانند ترموفیوز را گزارش می‌دهند.

روش تست ترموفیوز یخچال

ترموفیوز قطعه‌ای حساس به دما بوده که در شرایط عادی باید جریان برق را به‌ خوبی عبور دهد و در دمای بالا مدار را قطع کند. برای اطمینان از سلامت ترموفیوز، تست دقیق آن با استفاده از تجهیزات مناسب ضروری است. مراحل تست ترموفیوز به شرح زیر است:

نحوه تعویض ترموفیوز یخچال

تعویض ترموفیوز یخچال یکی از اقدامات مهم در تعمیر سیستم دیفراست است که باید با دقت و رعایت نکات ایمنی انجام شود تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود. مراحل تعویض ترموفیوز یخچال به شرح زیر است:

ترمودیسک یخچال چیست و چه کاربردی دارد؟

ترمودیسک دیفراست در یخچال‌های نوفراست (بدون برفک) وظیفه دارد هنگام برفک‌ زدایی، با رسیدن دمای اواپراتور به حد معین (مثلا حدود 5 تا 15 درجه سانتی‌گراد)، جریان برق المنت دیفراست را قطع کند و از بالا رفتن بیش از حد دمای اواپراتور جلوگیری نماید.

کار ترمودیسک در یخچال

وظیفه ترمودیسک در یخچال‌ها عبارت است از:

• وقتی کمپرسور بیش از حد گرم شود، ترمودیسک مدار را باز می‌کند و برق کمپرسور را قطع می‌کند تا از سوختن موتور جلوگیری شود.
• با جلوگیری از داغ شدن بیش از حد و آسیب‌های حرارتی به موتور، ترمودیسک به افزایش دوام و کارکرد صحیح یخچال کمک می‌کند.
• این قطعه مانع ایجاد حوادث ناشی از داغ شدن و احتمال بروز آتش‌سوزی یا خرابی جدی می‌شود.

انواع ترمودیسک یخچال

ترمودیسک‌های به‌ کاررفته در یخچال‌ها را می‌توان به‌ طور کلی بر اساس محل کاربرد، ساختار و نوع عملکرد به چند گروه تقسیم کرد:

1. ترمودیسک محافظ کمپرسور (اورلود حرارتی):

• شایع‌ترین نوع ترمودیسک در یخچال‌ها که بر روی کمپرسور نصب می‌شود و وظیفه دارد هنگام بالا رفتن غیرمجاز دمای سیم‌ پیچ یا جریان بیش از حد، مدار برق کمپرسور را قطع کند.
• این کار باعث جلوگیری از سوختگی سیم‌ پیچ یا سایر آسیب‌ها می‌شود.

2. ترمودیسک دیفراست:

• در یخچال‌ها و فریزرهای نوفراست (بدون برفک) استفاده می‌شود.
• این نوع ترمودیسک روی اواپراتور نصب می‌شود و زمانی که برفک‌زدایی (دیفراست) انجام می‌شود، دمای اواپراتور را کنترل می‌کند.
• وقتی دما به حد مشخصی رسید، جریان المنت دیفراست را قطع می‌کند تا از گرم‌ شدن بیش از حد جلوگیری شود.

3. ترمودیسک Normally Closed (NC):

• در حالت عادی بسته است و اجازه عبور جریان برق را می‌دهد. زمانی که دما به نقطه بحرانی برسد، کنتاکت‌ها باز می‌شود و جریان را قطع می‌کند.
• این نوع اغلب در محافظت کمپرسور یا المنت استفاده می‌شود.

4. ترمودیسک Normally Open (NO):

• در حالت عادی باز است. وقتی دما به حد تنظیم‌ شده رسید، کنتاکت‌ها بسته می‌شود و اجازه عبور جریان را می‌دهد.
• این نوع معمولا برای فعال‌ کردن مدارهای خاص مثل هیترهای دیفراست به‌کار می‌رود.

5. ترمودیسک با بیمتال داخلی:

• این ترمودیسک‌ها از یک دیسک بیمتال حساس به دما ساخته شده‌اند که با انبساط و انقباض، باعث قطع یا وصل مدار می‌شود.
• رایج‌ترین و پرمصرف‌ترین نوع در یخچال‌هاست.

6. ترمودیسک قابل تنظیم (قابل کالیبره):

• این مدل در تجهیزات صنعتی یا یخچال‌های خاص استفاده می‌شود که قابلیت تغییر نقطه عملکرد را دارد.

محل نصب ترمودیسک یخچال

به‌ طور کلی می‌توان محل نصب ترمودیسک در یخچال‌ به صورت زیر است:

• معمولا بر روی لوله‌های اواپراتور یا فین‌های خنک‌ کننده داخل کابینت فریزر نصب می‌شود.
• با یک بست فلزی یا گیره مخصوص به کویل‌های اواپراتور چسبانده می‌شود تا دمای واقعی سطح کویل را دقیق حس کند.
• برخی مدل‌ها در داخل محفظه پلاستیکی کوچک همراه با المنت قرار می‌گیرند.

سیم کشی ترمودیسک یخچال

ترمودیسک‌های یخچال‌ها از نظر مدار الکتریکی به شکلی طراحی و سیم‌کشی می‌شوند که بتوانند به‌ صورت سوییچ حرارتی در نقاط حساس مدار عمل کنند. نحوه سیم‌کشی این قطعه به صورت زیر است:

• در یخچال‌های بدون برفک (No Frost)، ترمودیسک دیفراست به صورت سری با المنت دیفراست نصب می‌شود.
• یکی از سیم‌های خروجی تایمر دیفراست یا برد کنترل اصلی، به ورودی المنت می‌رود.
• از طرف دیگر، خروجی المنت به ترمودیسک دیفراست متصل می‌شود.
• خروجی ترمودیسک نیز به نول دستگاه متصل می‌گردد (یا در برخی طراحی‌ها بالعکس).
• در این حالت، زمانی که دمای اواپراتور به مقدار مجاز (مثلا 5 الی 15 درجه سانتیگراد) رسید، ترمودیسک باز می‌شود و برق المنت قطع می‌گردد تا از بالا رفتن بیش از حد دمای اواپراتور جلوگیری شود.

علائم خرابی ترمودیسک یخچال

خرابی ترمودیسک یخچال می‌تواند منجر به بروز اختلالات جدی در عملکرد سیکل برفک‌ زدایی شود. علائم این خرابی شامل موارد زیر است:

1. تجمع بیش از حد برفک یا یخ در اواپراتور

• اگر ترمودیسک در وضعیت مدام باز گیر کرده باشد، مدار المنت هیچگاه کامل نمی‌شود.
• در نتیجه عملیات برفک‌زدایی انجام نشده و روی لوله‌های اواپراتور به مرور یخ و برفک ضخیم شکل می‌گیرد.
• این موضوع موجب مسدود شدن گردش هوا و کاهش شدید سرمای یخچال یا فریزر می‌شود.

2. کارکرد بیش از حد المنت دیفراست و گرم شدن غیرعادی داخل فریزر

• در حالتی که ترمودیسک در وضعیت مدام بسته گیر کند، پس از فرمان تایمر یا برد به المنت، این قطعه هرگز مدار را قطع نمی‌کند.
• در نتیجه المنت یخچال به‌ طور طولانی روشن می‌ماند، باعث افزایش بیش از حد دمای محفظه فریزر و حتی آب شدن یا آسیب دیدن مواد غذایی می‌شود.
• این وضعیت همچنین می‌تواند موجب صدمه دیدن عایق داخلی یا سایر قطعات شود.

3. چکه کردن آب غیرمعمول یا ریزش آب داخل یخچال

• به دلیل ذوب شدن بیش از حد برفک (در خرابی از نوع بسته ماندن) یا عدم انجام برفک‌ زدایی کامل (در خرابی از نوع باز ماندن)، آب به‌ صورت غیرمعمول در داخل کابین یا زیر کشوها جمع می‌شود.

4. شنیدن صدای کار مداوم کمپرسور یا توقف مکرر آن

• چون ترمودیسک دیفراست به‌ طور غیرمستقیم در سلامت سیکل سرمایش نقش دارد، در خرابی این قطعه کمپرسور ممکن است مجبور به کار کردن طولانی (برای جبران کاهش سرما) یا قطع و وصل‌های پی‌درپی شود.

5. روشن ماندن چراغ آلارم یا کد خطا (در مدل‌های دیجیتال)

• در یخچال‌های جدید که مجهز به برد الکترونیکی و سیستم عیب‌یاب هستند، خرابی ترمودیسک می‌تواند باعث نمایش کدهای خطای مرتبط با دیفراست یا دمای اواپراتور روی نمایشگر شود.

نحوه تست ترمودیسک یخچال

ترمودیسک یخچال به‌ عنوان یک کلید حرارتی بیمتالیک عمل می‌کند و در محدوده دمایی خاصی باز یا بسته می‌شود. این قطعه به‌ منظور ایمنی مدار دیفراست به‌ کار می‌رود تا با رسیدن دما به حد معین، جریان برق المنت دیفراست را قطع کند. برای اطمینان از صحت عملکرد آن، باید با یک مولتی‌متر (اهم‌متر) تست شود.

آموزش تعویض ترمودیسک یخچال

تعویض ترمودیسک کار مهمی است و چون مستقیما در مدار حرارتی و ایمنی یخچال نقش دارد، باید با دقت کامل انجام شود. در صورت نداشتن تجربه کافی در باز و بست فریزر یا مدارهای الکتریکی، توصیه می‌شود از خدمات تکنسین‌های مجاز آی پی امداد استفاده نمایید. مراحل تعویض ترمودیسک یخچال به صورت زیر است:

برای تعویض ترمودیسک و ترموفیوز یخچال با کجا تماس بگیریم؟

ترمودیسک و ترموفیوز دو قطعه حیاتی و مکمل در سیستم دیفراست یخچال‌های نوفراست هستند که هریک نقش مشخص و متفاوتی در عملکرد و ایمنی دستگاه ایفا می‌کنند. درک تفاوت‌های فنی، عملکردی و محل نصب این دو قطعه برای عیب‌یابی دقیق و تعمیرات ایمن یخچال بسیار ضروری است. اشتباه در تشخیص یا تعویض این قطعات می‌تواند منجر به عملکرد نامناسب سیستم دیفراست، خرابی‌های گسترده‌تر یا مخاطرات ایمنی شود. در صورتی که پس از مطالعه این مقاله متوجه شدید که ترمودیسک یا ترموفیوز یخچال شما خراب شده است، می‌توانید برای تعویض آنها با شماره 02158941 یا 02191003098 تماس گرفته و از خدمات متخصصان آی پی امداد بهره مند شوید.