بررسی و تفاوت انواع گازها در کولرگازی

دیدگاه و تجربیات شما برای ما ارزشمند است!

شما می توانید با به اشتراک گذاشتن دیدگاه و تجربیات خود در انتهای مقاله بررسی و تفاوت انواع گازها در کولرگازی به گفتمان آنلاین با تعمیرکاران آی پی امداد و دیگر کاربران بپردازید.

مشاوره آنلاین

انتخاب درست گاز کولرگازی، تاثیر مستقیمی روی عملکرد دستگاه شما خواهد داشت. هیچ چیز بدتر از این نیست که برای کولرگازی خود گازی انتخاب کنید که راندمان دستگاه را کاهش دهد، به محیط زیست آسیب وارد کند و حتی خطرات ایمنی برای شما به‌ همراه داشته باشد. در این مقاله از وبسایت آی‌ پی امداد بررسی و تفاوت انواع گازها در کولرگازی از قدیمی تا نمونه‌های جدید را ذکر می‌کنیم تا بتوانید انتخاب مطمئن‌ تری انجام دهید. اگر درمورد هرکدام از بخش‌های این مطلب سوالی دارید، در بخش دیدگاه های همین صفحه برایمان نظرات خود را بگذارید تا کارشناسان ما به سوالات شما پاسخ دهند. همچنین در صورت نیاز به بهره مندی از خدمات شارژ یا تعمیرات کولرگازی خود می توانید از خدمات آی پی امداد بهره مند شوید.

مقایسه انواع گازها در کولرگازی

در ابتدا مقاله و در یک جدول، گازهای رایج کولرگازی و سیستم های تهویه مطبوع را از جنبه‌های مختلف فنی و کاربردی به صورت خلاصه با یکدیگر مقایسه می‌کنیم تا بتوانید بر اساس نیاز و شرایط دستگاه خود، مناسب‌ ترین گزینه را انتخاب نمایید.

معرفی انواع گاز کولر گازی و تفاوت آن‌ها

گاز کولر گازی یا ماده مبرد (Refrigerant) در سیکل تبرید به مایع تبدیل شده و پس از جذب گرمای محیط مجددا به حالت گاز در می‌آید و بدین طریق در فرآیند خنک‌سازی هوا ایفای نقش می کند.

1. گاز R22

از پرکاربردترین و قدیمی‌ترین گازهای مبرد می‌توان به R22 یا Freon-22 اشاره کرد. این گاز از خانواده HCFC بوده و با وجود راندمان مناسب و فشار کاری متوسط، به دلیل داشتن اثر مخرب بر لایه اوزون، استفاده از آن مطابق پروتکل مونترال در بسیاری از کشورها از جمله ایران ممنوع یا محدود شده است. این نوع گاز معمولا در کولرهای گازی مناسب برای محیط‌های تجاری، مسکونی و صنعتی استفاده می‌شد.

مزایا:

• ظرفیت سرمایشی بالا
• پایداری شیمیایی قابل قبول
• قیمت نسبتا پایین
• قابل استفاده در انواع کولرهای مناسب برای محیط‌های مختلف

معایب:

• گاز R22 حاوی مقدار زیادی کلر است.
• کلر می‌تواند تاثیرات مخربی روی لایه اوزون بگذارد.
• از همین‌رو امروزه استفاده از آن توسط پروتکل‌های جهانی غیرقانونی اعلام شده است.
• درحال حاضر گازهای مبرد دیگری جایگزین این گاز شده‌اند.

2. گاز R410a

گاز مبرد 410 یکی از گازهای جایگزین R22 است. این گاز را ترکیبی از R32 و R125 می‌دانند. این گاز فاقد کلر بوده و آسیبی به لایه اوزون نمی‌زند، اما دارای پتانسیل گرمایش جهانی نسبتا بالا است و در ساخت کولرهای گازی نوین به‌شکل گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مزایا:

• ظرفیت سرمایشی بالا
• غیر قابل اشتعال
• پایداری شیمیایی بالا
• عدم تخریب لایه اوزون

معایب:

• افزایش گرمایش جهانی
• فشار بالا و نیاز به استفاده همزمان از قطعات مقاوم‌تر در کولرهای گازی
• افزایش هزینه‌های تولید کولر گازی

3. گاز R134a

به‌ عنوان یک مبرد هیدروفلوئوروکربن (HFC)، گاز R134a در سیستم‌های تهویه مطبوع برای خودروها، یخچال‌ها و کولرهای گازی کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگرچه آسیبی به لایه اوزون نمی‌رساند، اما دارای GWP نسبتا بالایی است و به‌ تدریج در حال جایگزینی با مبردهای سازگارتر با محیط زیست است.

مزایا:

• غیر قابل اشتعال
• غیر سمی
• پتانسیل تخریب لایه اوزون (ODP) ندارد
• پایداری شیمیایی بالا
• دسترسی راحت

معایب:

• ظرفیت سرمایشی پایین‌تر
• عدم کارایی در کولرهای گازی بزرگ
• پتانسیل گرمایشی جهانی (GWP)

4. گاز R290 (پروپان)

R290 که پروپان هم گفته می‌شود، نوعی هیدروکربن طبیعی است که سازگاری بالایی با محیط زیست دارد. این گاز برای کولرهای گازی کوچک و قابل حمل استفاده می‌شود. با این حال، به‌ شدت قابل اشتعال است و در هنگام نصب و نگهداری، رعایت اصول ایمنی ضروری است.

مزایا:

• پتانسیل تخریب لایه اوزون ندارد.
• پتانسیل گرمایش جهانی ندارد.
• ظرفیت سرمایشی فوق‌العاده
• خواص ترمودینامیکی خوب
• راندمان بالا

معایب:

• قابل اشتعال
• نیازمند رعایت نکات ایمنی بسیار
• محدودیت در استفاده برای کولرهای گازی بزرگ و صنعتی

5. گاز R744 (دی‌اکسید کربن / CO₂)

گاز R722 که دی‌ اکسید کربن هم نامیده می‌شود، از مبردهای طبیعی است. به‌ دلیل فشار کاری بسیار بالا، نیازمند طراحی خاص تجهیزات است و معمولا در سیستم‌های صنعتی، فروشگاهی و تجاری استفاده می‌شود.

مزایا:

• غیر سمی
• پتانسیل تخریب لایه اوزون ندارد.
• پتانسیل افزایش گرمایش جهانی ندارد.
• قیمت پایین
• دسترسی راحت

معایب:

• از آنجایی که در فشارهای بالا از گاز R744 استفاده می‌کنند، باید قطعات دیگر کولر گازی هم مقاومت بالایی داشته باشند.
• این موضوع هزینه‌های تولید را افزایش می‌دهد.
• از همین‌ رو، این نوع گاز کاربرد محدودی داشته و در مراحل اولیه توسعه قرار گرفته است.

6. گاز R11

گاز R11 که آن را تری‌کلروفلوئورمتان هم می‌نامند، بیشتر از کولرهای گازی، در انواع چیلر به‌ کار می‌رود. R11 از خانواده CFCها و یکی از مبردهای قدیمی با فشار کاری پایین است. به دلیل دارا بودن پتانسیل تخریب بالای لایه اوزون و GWP بسیار زیاد، سال‌هاست که تولید و استفاده از آن ممنوع شده است.

مزایا:

• ایمنی بالا
• اشتعال ناپذیر
• غیرسمی
• بدون بو
• بدون رنگ

معایب:

• استفاده محدود در سیستم‌های سرمایشی یا کولر اسپیلت

7. گاز R12

R12 نیز یک مبرد CFC با کاربرد وسیع در یخچال‌ها و سیستم‌های سرمایشی قدیمی بود. این گاز نیز به‌ شدت مضر برای لایه اوزون است و به همین دلیل، از دهه‌ها پیش تولید و استفاده از آن در بسیاری از کشورها متوقف شده است.

مزایا:

• قابل استفاده برای چیلرهای صنعتی، خودرو و کولرهای گازی خانگی

معایب:

• ایجاد زنگ‌ زدگی در بدنه کولر در صورت مجاورت با آب
• قابل حل در روغن در دمای 90 درجه سانتی‌گراد

8. گاز R407

از ترکیب گازهای مختلفی مانند R32 و R134 گاز R407 را تولید می‌کنند. این نوع گاز کار کردی مشابه با R22 دارد و آن را در چیلرهای بزرگ یا سیستم‌های تهویه مطبوع VRF استفاده می‌کنند.

مزایا:

• جایگزینی مناسب برای R22
• غیر قابل اشتعال
• کاربرد گسترده

معایب:

• پتانسیل گرمایش جهانی
• راندمان پایین

9. گاز R32

R32 یکی از گازهای HFC تک‌ جزئی است که به‌ عنوان جایگزینی با بازدهی بالاتر برای R410A معرفی شده است. این گاز دارای GWP پایین‌تری نسبت به R410A بوده، ولی اشتعال‌پذیر است. امروزه در بسیاری از کولرهای گازی نسل جدید به‌ کار می‌رود و با کاهش مصرف انرژی و کاهش اثرات زیست‌ محیطی همراه است.؛ اما متاسفانه در ایران دسترسی چندانی به آن وجود ندارد.

مزایا:

• راندمان فوق‌العاده
• پتانسیل گرمایش جهانی ندارد.
• توان سرمایشی بالا

معایب:

• دسترسی به آن در ایران محدود است.
• به تجهیزات مخصوص نیاز دارد.
• قابل اشتعال است.

چگونه گاز مناسب برای کولر گازی انتخاب کنیم؟

یکی از تصمیمات مهمی‌ که کاربران کولرهای گازی باید اخذ کنند، انتخاب گاز مناسب است؛ چرا که راندمان کلی دستگاه تحت تاثیر آن قرار می‌گیرد و موارد زیر، راهنمای خوبی برای این منظور هستند.

1. بررسی نوع کمپرسور و سازگاری کارخانه‌ای

اساسی‌ ترین گام در انتخاب گاز مناسب برای کولر گازی، توجه به مشخصات فنی و طراحی کارخانه‌ای دستگاه است. نوع گاز تعیین‌ کننده نوع کمپرسور (رفت‌ و برگشتی، اسکرال، روتاری یا اینورتر)، نوع روغن مورد استفاده در کمپرسور (مینرال، آلکیل بنزن، پلی‌ال‌استر و…)، ظرفیت لوله‌ کشی داخلی، جنس لوله‌ها (مس یا آلومینیوم)، نوع مبدل حرارتی (اواپراتور و کندانسور)، فشار کاری تجهیزات و حتی نوع شیر انبساط یا کاپیلاری تیوب (لوله مویین) است. استفاده از گازی که با این اجزا مطابقت ندارد، می‌تواند عملکرد دستگاه را دچار مشکل نماید.

• ابتدا باید بررسی شود که کولر گازی شما از ابتدا با چه گازی طراحی شده است.
• هر کولر گازی در زمان ساخت، بر اساس نوع خاصی از مبرد طراحی شده که با ویژگی‌های مکانیکی و حرارتی آن سیستم مطابقت دارد.
• مثال: اگر دستگاه با R22 طراحی شده، نمی‌توان بدون اصلاحات فنی از R410A یا R32 استفاده کرد.

2. مقایسه فشار کاری گاز مبرد با فشار طراحی سیستم

هر مبرد دارای محدوده فشار کاری مشخصی است که در شرایط مختلف دمایی، به‌ صورت فشار مکش (ساکشن) و فشار دهش (دیسشارژ) بر سیستم وارد می‌شود. این فشار باید با ظرفیت تحمل اجزای مکانیکی سیستم مانند کمپرسور، کندانسور، اواپراتور، اتصالات مسی و شیرآلات همخوانی داشته باشد. :

• R410A و R32 دارای فشار بالا هستند.
• R22 و R407C فشار متوسط دارند.
• R134a فشار کاری پایین‌تری دارد.
• R744 (CO₂) فشار بسیار بالایی دارد و سیستم‌های خاص می‌ طلبد.
• در سیستم‌هایی با فشار طراحی پایین، گازهایی مانند R744 که فشار فوق‌ العاده بالایی دارند، به‌ هیچ‌ وجه قابل استفاده نیستند.

3. بررسی اثرات زیست محیطی گاز

از آنجا که گازهای مبرد نقش مستقیمی در تغییرات اقلیمی و تخریب لایه اوزون دارند، معیارهای زیست‌ محیطی در انتخاب گاز از اهمیت بالایی برخوردار است. دو شاخص اصلی در این زمینه عبارت‌اند از ODP که نشان‌ دهنده میزان آسیب گاز به لایه اوزون است و GWP که بیانگر توانایی گاز در نگهداری گرما و تشدید پدیده گرمایش زمین است.

• گازهای خانواده CFC و HCFC مانند R11، R12 و R22 دارای ODP بالا هستند و استفاده از آن‌ها طبق پروتکل‌های بین‌المللی ممنوع یا محدود شده است.
• گازهای HFC مانند R410A و R134a ODP صفر دارند، اما همچنان GWP بالایی دارند.
• نسل جدید گازهای دوستدار محیط زیست مانند R32، R290 (پروپان) و R744 هم ODP صفر دارند و هم GWP بسیار پایین‌تری دارند.
• گازهای سازگار با محیط زیست همواره انتخاب‌های بهتری هستند.

4. میزان دسترسی، قیمت و پشتیبانی فنی گاز مبرد در بازار

در کنار مسائل فنی، دسترسی به گاز مبرد در بازار یکی از معیارهای بسیار مهم و عملیاتی برای کاربران و تکنسین‌ها است. ممکن است گازی از نظر فنی بسیار ایده‌ آل باشد، اما در کشور یا شهر محل استفاده، به‌ سختی یافت شود یا قیمت آن بیش از حد بالا باشد.

• گاز R22 به دلیل توقف تولید جهانی طبق پروتکل مونترال، در بسیاری از کشورها از جمله ایران محدود شده و قیمت آن نسبت به گذشته چندین برابر شده است.
• در مقابل، گازهایی مانند R410A و R32 به‌ دلیل استفاده گسترده در کولرهای جدید، در بازار به‌ راحتی در دسترس هستند.
• همچنین برخی گازها مانند R290 یا R744 نیاز به تجهیزات خاص و دانش فنی ویژه برای شارژ دارند و همه تکنسین‌ها تجربه کار با آن‌ها را ندارند.
• در نتیجه، انتخاب گاز باید بر اساس سبد عرضه بازار، قیمت مناسب، و در دسترس بودن تجهیزات شارژ و فنی انجام شود تا در آینده با مشکل مواجه نشوید.

5. بررسی ریسک اشتعال‌ پذیری و الزامات ایمنی گاز

بسیاری از گازهای مبرد نسل جدید، علیرغم داشتن ویژگی‌های مثبت از نظر زیست‌ محیطی، دارای درجه‌ای از اشتعال‌ پذیری هستند که باید در انتخاب آن‌ها با دقت بالا عمل کرد. انتخاب گاز اشتعال‌ پذیر تنها در صورتی توصیه می‌شود که دستگاه طراحی مناسب، فضای کافی برای تهویه، و تکنسین آموزش‌ دیده در دسترس باشد.

•  گازهایی مانند R290 و R600a از گروه گازهای بسیار قابل اشتعال (کلاس A3) هستند.
• بنابراین استفاده از آن‌ها نیاز به رعایت جدی مقررات ایمنی، تهویه مناسب محیط، استفاده از تجهیزات ضدجرقه و آموزش‌های فنی دارد.
• گاز R32 نیز در گروه گازهای با اشتعال‌ پذیری متوسط (A2L) قرار دارد؛ بطوری که اگرچه خطر انفجار آن پایین است، اما در صورت نشت در فضای بسته، ریسک آتش‌ سوزی وجود دارد.
• در مقابل، گازهایی مانند R22 و R410A در دسته گازهای غیرقابل اشتعال قرار می‌گیرند (کلاس A1) و در محیط‌ های مسکونی با استاندارد پایین‌تر ایمن‌تر به نظر می‌رسند.

6. تطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی

قوانین بین‌المللی، پروتکل‌های محیط زیستی و همچنین مقررات داخلی کشورها همگی در حال حرکت به‌ سمت حذف تدریجی گازهای مخرب محیط زیست و جایگزینی آن‌ها با مبردهای کم‌خطرتر هستند. طبق پروتکل‌های جهانی استفاده از گازهایی با GWP و ODP بالا به‌ دلیل آسیب به محیط زیست، غیرقانونی است.

• استفاده از گازهای CFC و HCFC در بسیاری از کشورها ممنوع شده و در کشورهای پیشرفته حتی استفاده از گازهایی مانند R410A نیز به‌ زودی محدود خواهد شد.
• در ایران نیز سازمان استاندارد، محیط زیست و سازمان بهینه‌ سازی مصرف انرژی بر استفاده از گازهای دوستدار محیط زیست تاکید دارند.
• بنابراین توصیه می‌شود اگر قصد خرید کولر گازی جدید دارید، دستگاهی انتخاب شود که از گازهایی مانند R32 یا R290 استفاده می‌کند.
• این گازها هم با سیاست‌های آینده هماهنگ هستند و هم موجب صرفه‌ جویی در مصرف برق و کاهش هزینه‌های بلندمدت خواهند شد.
• در عین حال، داشتن برچسب انرژی، مطابقت با استاندارد ملی 14900 و توجه به مشخصات برچسب فنی دستگاه نیز الزامی است.

در چه شرایطی از کدام گاز کولر گازی استفاده کنیم؟

هر نوع گازی برای استفاده در شرایط خاصی طراحی شده است؛ طبق این گفته در ادامه بررسی خواهیم کرد که کدام گازها در چه شرایطی عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهند.

1. گاز R22

• برای کولر گازی‌های قدیمی که پیش از سال 2010 عرضه می‌شدند، مناسب بود.
• در ایران هنوز هم این گاز در برخی دستگاه‌های سرمایشی وجود دارد.
• از آنجایی که R22 به لایه اوزون آسیب می‌زند، استفاده از آن توصیه نمی‌شود.
• صرفا از R22 تنها برای سرویس و شارژ مجدد، سیستم‌های سرمایشی بسیار قدیمی استفاده می‌کنند.
• برای سیستم‌های قدیمی که هنوز کار می‌کنند، فقط به‌ عنوان راه‌حل موقت استفاده می‌شود.

2. گاز R410

• اولین انتخاب برای کولرهای گازی جدید و دستگاه‌هایی که راندمان بالایی دارند، گاز R410 است.
• مناسب برای کولرهای اسپلیت نسل دوم و سوم (مدل‌های بعد از 2010)
• عملکرد بسیار خوب در مناطق با دمای بالا و رطوبت زیاد.
• به دلیل فشار کاری بالا، نیاز به کمپرسور و قطعات سازگار دارد.
• همچنان یکی از پرکاربردترین گازها در ایران است، اما در سطح جهانی در حال خروج از چرخه تولید است.

3. گاز R134A

• بیشتر در سیستم‌های تهویه مطبوع خودرو، یخچال و چیلرهای سبک کاربرد دارد.
• برای کولرهای قابل حمل و کوچک گزینه‌ای مناسب به‌ شمار می‌رود.
• همچنین از R134A می‌توان در سیستم تهویه خودرو یا یخچال هم استفاده کرد.
• برای کولرهای گازی خانگی توصیه نمی‌شود مگر در مدل‌های خاص یا هیبریدی.
• فشار کاری پایین‌تری دارد و برای شرایطی که صدای کم و عملکرد ملایم نیاز است، مناسب‌تر است.
• گاز R134A برای شرایط محیطی با دمای معتدل یا در فضاهایی با بار برودتی پایین مناسب است.

4. گاز R290

• برای مناطقی با رطوبت پایین و تهویه مناسب، کاربرد دارد.
• در کولرهای قابل حمل یا دیواری کوچک قابل استفاده است.
• استفاده از گاز R290 تنها در محیط‌هایی با ایمنی بالا در نصب کولرهای گازی پیشنهاد می‌شود.
• فقط در دستگاه‌هایی که از ابتدا برای R290 طراحی شده‌اند مجاز است.
• مناسب برای محیط‌های معتدل و خنک.
• به‌ دلیل خاصیت اشتعال‌پذیری بالا، نیاز به تهویه مناسب و رعایت استانداردهای ایمنی دقیق دارد.

5. گاز R744

• به‌ دلیل هزینه بالا و پیچیدگی برای کاربردهای خانگی توصیه نمی‌شود.
• در سیستم‌های سرمایش صنعتی، سوپرمارکت‌ها و کاربردهای تجاری خاص کاربرد دارد.
• برای سیستم‌هایی با قابلیت کنترل فشار بالا، مناسب است.
• مناسب برای مناطق بسیار سرد به‌دلیل عملکرد پایدار در فشار بالا.
• در کولرهای گازی خانگی به‌ کار نمی‌رود، اما به‌ عنوان یک گاز آینده‌ دار برای محیط‌ زیست شناخته می‌شود.

6. گاز R32

• انتخاب مناسب برای دستگاه‌های جدید با راندمان انرژی بالا (A+++).
• بسیار مناسب برای مناطق شهری با مصرف برق بالا، به‌ دلیل مصرف انرژی کمتر و قدرت خنک‌ کنندگی بیشتر.
• قابلیت شارژ مجدد آسان‌تر نسبت به گازهای ترکیبی مثل R410A.
• در حال تبدیل شدن به استاندارد جهانی به‌ دلیل ضریب تخریب محیط زیست پایین (GWP پایین‌تر).
• برای سیستم‌های تهویه مطبوع در مناطق گرمسیری مناسب‌اند.
• به‌ شکل گسترده‌ای در ایران قابل دسترس نیست؛ اما یکی از گزینه‌های آینده‌دار است.

چه زمانی باید گاز کولر گازی را شارژ یا تعویض کنیم؟

شارژ یا تعویض گاز کولر گازی زمانی ضروری است که میزان گاز مبرد موجود در سیستم کاهش یابد یا کارایی دستگاه به‌ طور محسوس افت کند. در حالت عادی، کولر گازی نیازی به شارژ مجدد گاز ندارد؛ زیرا سیستم به‌ صورت کاملا بسته طراحی شده است، اما در صورت وجود نشتی یا عوامل دیگر، کاهش گاز می‌تواند عملکرد سیستم را مختل کند.

مواردی که نشان‌ دهنده نیاز به شارژ یا تعویض گاز کولر گازی هستند:

• کاهش محسوس سرمایش دستگاه: اگر کولر گازی مانند قبل خنک نمی‌کند، ممکن است گاز آن کم شده باشد.
• برفک زدن روی لوله‌های پنل داخلی یا شیرهای سرویس یونیت خارجی: این مورد نشانه واضحی از کمبود گاز است.
• افزایش مصرف برق و کاهش بازدهی: عملکرد ضعیف سیستم باعث افزایش زمان کارکرد کمپرسور و در نتیجه افزایش مصرف انرژی می‌شود.
• صداهای غیرعادی از کمپرسور یا سیکل سرمایشی: این صداها ممکن است به دلیل کارکرد ناصحیح در اثر کمبود گاز باشد.
• نشانه‌ های نشتی: مانند روغن‌ زدگی اطراف لوله‌ها یا اتصالات که حاکی از خروج گاز است.

برای انتخاب و شارژ گاز کولر گازی با کجا تماس بگیریم؟

در این مقاله به معرفی انواع گازهای کولر گازی، مزایا و معایب هر کدام پرداختیم. همچنین نکاتی در رابطه با نحوه انتخاب و بهترین زمان تعویض گاز کولر گازی در اختیار شما قرار دادیم. با این حال اگر همچنان برای انتخاب نوع گاز یا زمان شارژ دچار تردید هستید، می‌توانید از خدمات تخصصی آی‌ پی امداد بهره‌مند شوید. بدین منظور با شماره‌های 02191003098 و 02158941 تماس بگیرید تا کارشناسان ما، شما را راهنمایی کنند.